Điều Trị Trào Ngược Dạ Dày Dứt Điểm Không Phải Ai Cũng Biết

1. Biến chứng của trào ngược dạ dày

1.1 Viêm đường hô hấp

Hẹp thực quản là biến chứng nghiêm trọng của bệnh trào ngược dạ dày-thực quản (GERD), xảy ra khi acid dạ dày liên tục tiếp xúc và làm tổn thương lớp niêm mạc thực quản. Quá trình viêm mạn tính dẫn đến sự hình thành mô sẹo và thu hẹp lòng thực quản, gây ra các triệu chứng như khó khăn khi nuốt (dysphagia), cảm giác nghẹn, đau vùng cổ họng và ngực, đặc biệt là sau khi ăn. Ngoài ra, bệnh nhân còn có thể gặp buồn nôn, nôn và giảm cảm giác thèm ăn do ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa.

1.3 Ung thư thực quản

Viêm loét thực quản do trào ngược dạ dày-thực quản kéo dài là một yếu tố nguy cơ quan trọng dẫn đến ung thư biểu mô thực quản, đặc biệt phổ biến ở nhóm bệnh nhân trên 50 tuổi. Giai đoạn đầu của bệnh thường không biểu hiện triệu chứng rõ ràng, gây khó khăn trong việc phát hiện sớm. Khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng như khó nuốt (dysphagia), cảm giác đau hoặc nóng rát sau xương ức kéo dài, khàn tiếng do tổn thương dây thanh quản, và có thể phát hiện hạch lympho vùng cổ dưới. Tình trạng nuốt khó kéo dài dẫn đến suy dinh dưỡng nghiêm trọng, giảm cân nhanh và suy kiệt toàn thân, ảnh hưởng xấu đến chất lượng cuộc sống và tiên lượng bệnh.

2. Điều trị trào ngược dạ dày thực quản

Phác đồ điều trị trào ngược dạ dày thực quản được cá thể hóa dựa trên mức độ tổn thương niêm mạc và triệu chứng lâm sàng. Ở giai đoạn khởi phát nhẹ, can thiệp không dùng thuốc bao gồm điều chỉnh thói quen sinh hoạt như ngừng hút thuốc, hạn chế rượu bia, kiểm soát cân nặng và giảm stress nhằm cải thiện chức năng cơ thắt thực quản dưới, từ đó giảm thiểu hiện tượng trào ngược.

Điều trị trào ngược dạ dày thực quản cần có những phác đồ rõ ràng chuyên sâu.

2.1 Điều trị trào ngược dạ dày thực quản không dùng thuốc

Điều trị trào ngược dạ dày thực quản (GERD) không dùng thuốc tập trung vào việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ và thay đổi lối sống nhằm giảm áp lực lên cơ thắt thực quản dưới và hạn chế sự tiếp xúc của dịch dạ dày với niêm mạc thực quản.

• Điều chỉnh chế độ ăn uống: tránh thực phẩm kích thích như đồ chua, cay, caffein, rượu và thức ăn nhiều dầu mỡ.
• Giảm cân đối với bệnh nhân thừa cân hoặc béo phì để giảm áp lực ổ bụng.
• Ngủ với đầu cao khoảng 15-20 cm để hạn chế trào ngược khi nằm.
• Tránh nằm ngay sau khi ăn, duy trì khoảng cách ít nhất 2-3 giờ trước khi đi ngủ.
• Hạn chế mặc quần áo chật, đặc biệt vùng bụng để giảm áp lực lên cơ thắt thực quản dưới.
• Ngừng hút thuốc lá và giảm stress để cải thiện chức năng tiêu hóa.

2.2 Điều trị trào ngược dạ dày thực quản bằng Đông y

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) trong Đông y được xem xét dưới góc độ rối loạn chức năng tỳ vị và can khí uất kết, dẫn đến mất cân bằng âm dương trong cơ thể. Phương pháp điều trị tập trung vào việc điều hòa tỳ vị, sơ can giải uất, kiện tỳ hòa vị và bổ khí huyết nhằm khôi phục chức năng tiêu hóa và giảm triệu chứng trào ngược.

• Nguyên tắc điều trị: Tăng cường chức năng tỳ vị để cải thiện tiêu hóa, đồng thời giải phóng can khí uất kết giúp giảm áp lực lên cơ thắt thực quản dưới.
• Bài thuốc thường dùng: Kết hợp các vị thuốc như Bạch truật, Hoàng kỳ, Cam thảo, Trần bì, và Mộc hương nhằm kiện tỳ, hòa vị, và điều khí.
• Phương pháp bổ trợ: Châm cứu và xoa bóp bấm huyệt giúp kích thích tuần hoàn khí huyết, giảm đau và cải thiện chức năng tiêu hóa.
• Đánh giá hiệu quả: Theo dõi triệu chứng lâm sàng như ợ nóng, ợ chua, khó tiêu và cải thiện chất lượng cuộc sống sau liệu trình điều trị.

Cao dạ cẩm là một bài thuốc nổi tiếng điều trị trào ngược dạ dày

Việc áp dụng Đông y trong điều trị trào ngược dạ dày thực quản không chỉ tập trung vào triệu chứng mà còn chú trọng đến nguyên nhân gốc rễ, giúp cân bằng toàn diện hệ tiêu hóa và nâng cao sức khỏe tổng thể.

Tham khảo thêm một số bài thuốc điều trị trào ngược dạ dày thực quản như: 

• Thuốc dạ dày ông bảy 
• Cao dạ cẩm

2.2 Điều trị trào ngược dạ dày thực quản bằng y học hiện đại

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một bệnh lý phổ biến liên quan đến sự rối loạn chức năng của cơ thắt thực quản dưới, dẫn đến hiện tượng dịch vị dạ dày trào ngược lên thực quản, gây tổn thương niêm mạc và các triệu chứng khó chịu. Việc điều trị bằng y học hiện đại tập trung vào kiểm soát triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân thông qua các phương pháp đa dạng, bao gồm điều trị nội khoa, can thiệp ngoại khoa và các kỹ thuật mới.

Điều trị nội khoa

• Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Đây là nhóm thuốc chủ lực trong điều trị GERD, có tác dụng ức chế mạnh mẽ sự bài tiết acid dạ dày bằng cách ức chế enzyme H+/K+ ATPase trên tế bào thành dạ dày. PPI giúp giảm viêm thực quản, thúc đẩy quá trình lành tổn thương và giảm triệu chứng ợ nóng, đau ngực. Các thuốc phổ biến bao gồm omeprazole, esomeprazole, lansoprazole.
• Thuốc kháng thụ thể H2: Nhóm thuốc này cũng giảm tiết acid dạ dày nhưng hiệu quả kém hơn PPI, thường được sử dụng trong các trường hợp nhẹ hoặc phối hợp với PPI để tăng hiệu quả điều trị. Ví dụ như ranitidine, famotidine.
• Thuốc trung hòa acid: Các thuốc như antacid giúp trung hòa acid dạ dày nhanh chóng, giảm triệu chứng tức thời nhưng không có tác dụng lâu dài.
• Thuốc tăng cường vận động thực quản: Metoclopramide và domperidone giúp tăng trương lực cơ thắt thực quản dưới và tăng nhu động dạ dày, hỗ trợ làm giảm hiện tượng trào ngược.

Điều trị ngoại khoa và can thiệp kỹ thuật

• Phẫu thuật Nissen fundoplication: Đây là phương pháp phẫu thuật tiêu chuẩn nhằm tăng cường cơ thắt thực quản dưới bằng cách quấn đáy vị dạ dày quanh thực quản, tạo thành một van sinh học ngăn chặn trào ngược. Phẫu thuật thường được chỉ định cho bệnh nhân không đáp ứng tốt với điều trị nội khoa hoặc có biến chứng như hẹp thực quản, Barrett thực quản.
• Phẫu thuật nội soi: Với sự phát triển của kỹ thuật nội soi, các thủ thuật như fundoplication nội soi giúp giảm đau, rút ngắn thời gian hồi phục và giảm biến chứng so với mổ mở truyền thống.
• Điều trị bằng sóng radio (Stretta procedure): Kỹ thuật này sử dụng năng lượng sóng radio để làm săn chắc cơ thắt thực quản dưới, cải thiện chức năng hàng rào chống trào ngược mà không cần phẫu thuật xâm lấn.
• Thiết bị cấy ghép LINX: Là một vòng từ tính nhỏ được đặt quanh cơ thắt thực quản dưới, giúp duy trì sự đóng kín khi không nuốt nhưng vẫn cho phép thức ăn đi qua khi nuốt, giảm trào ngược hiệu quả.

Quản lý và theo dõi lâu dài

• Thay đổi lối sống: Kết hợp với điều trị y học hiện đại, bệnh nhân cần điều chỉnh chế độ ăn uống, tránh các thực phẩm kích thích như cà phê, rượu, đồ chiên xào, không nằm ngay sau khi ăn, giảm cân nếu thừa cân.
• Theo dõi định kỳ: Đánh giá hiệu quả điều trị qua nội soi thực quản, đo pH thực quản và manometry để phát hiện sớm các biến chứng như viêm loét, hẹp thực quản hoặc Barrett thực quản.
• Điều chỉnh phác đồ điều trị: Dựa trên kết quả theo dõi, bác sĩ có thể thay đổi liều lượng thuốc, chuyển sang can thiệp ngoại khoa hoặc áp dụng các kỹ thuật mới nhằm tối ưu hóa kết quả điều trị.

Tóm lại, điều trị trào ngược dạ dày thực quản bằng y học hiện đại là sự kết hợp giữa các phương pháp nội khoa và ngoại khoa tiên tiến, dựa trên cơ sở đánh giá chính xác tình trạng bệnh lý và đáp ứng của từng bệnh nhân. Việc lựa chọn phương pháp phù hợp không chỉ giúp kiểm soát triệu chứng hiệu quả mà còn phòng ngừa các biến chứng nghiêm trọng, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

3. Một số cách điều trị trào ngược dạ dày thực quản dân gian

3.1 Điều trị trào ngược dạ dày thực quản bằng nghệ và mật ong

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là tình trạng acid dạ dày trào ngược lên thực quản gây tổn thương niêm mạc và các triệu chứng khó chịu. Việc sử dụng nghệ và mật ong trong điều trị hỗ trợ đã được nghiên cứu và chứng minh có nhiều lợi ích nhờ các thành phần hoạt chất sinh học có trong hai nguyên liệu này.

Điều trị trào ngược dạ dày thực quản bằng nghệ và mật ong rất dễ thực hiện

• Curcumin trong nghệ: Là hợp chất polyphenol có đặc tính chống viêm mạnh mẽ, giúp giảm viêm loét niêm mạc thực quản do acid trào ngược. Curcumin còn kích thích tái tạo tế bào niêm mạc và tăng cường hàng rào bảo vệ thực quản.
• Tác dụng chống oxy hóa: Nghệ chứa nhiều chất chống oxy hóa giúp trung hòa các gốc tự do, giảm tổn thương tế bào niêm mạc thực quản và dạ dày, góp phần làm lành vết loét hiệu quả.
• Mật ong: Có đặc tính kháng khuẩn và làm dịu niêm mạc, mật ong giúp giảm cảm giác nóng rát và khó chịu do acid trào ngược gây ra. Ngoài ra, mật ong còn tạo lớp màng bảo vệ niêm mạc thực quản khỏi tác động của acid.
• Tác dụng kết hợp: Sự phối hợp giữa nghệ và mật ong không chỉ tăng cường hiệu quả chống viêm mà còn hỗ trợ cải thiện chức năng tiêu hóa, giảm triệu chứng ợ nóng, buồn nôn và khó tiêu liên quan đến GERD.

Việc sử dụng nghệ và mật ong nên được thực hiện đều đặn và kết hợp với chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý để đạt hiệu quả tối ưu trong kiểm soát và giảm thiểu các triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản.

3.2. Nha đam, lô hội điều trị trào ngược dạ dày thực quản

Nha đam (Aloe vera) được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi trong hỗ trợ điều trị các bệnh lý tiêu hóa, đặc biệt là trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Các thành phần hoạt tính trong nha đam như polysaccharides, glycoprotein và các enzyme có khả năng làm dịu niêm mạc thực quản và dạ dày, đồng thời giảm viêm và tăng cường tái tạo tế bào tổn thương.

• Tác dụng chống viêm: Nha đam chứa các hợp chất có khả năng ức chế các cytokine gây viêm, giúp giảm sưng tấy và tổn thương niêm mạc thực quản do acid trào ngược.
• Bảo vệ niêm mạc: Polysaccharides trong nha đam tạo lớp màng bảo vệ niêm mạc, ngăn ngừa sự tiếp xúc trực tiếp của acid dạ dày với thực quản, từ đó giảm cảm giác đau rát và khó chịu.
• Hỗ trợ làm lành tổn thương: Các enzyme và vitamin trong nha đam thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào, giúp phục hồi nhanh chóng các vết loét hoặc viêm loét do trào ngược.
• Điều hòa nhu động tiêu hóa: Nha đam có tác dụng nhuận tràng nhẹ, giúp cải thiện chức năng tiêu hóa và giảm áp lực lên cơ thắt thực quản dưới, từ đó hạn chế hiện tượng trào ngược.

Tuy nhiên, việc sử dụng nha đam cần được kiểm soát liều lượng và lựa chọn sản phẩm đảm bảo chất lượng để tránh tác dụng phụ như tiêu chảy hoặc kích ứng đường tiêu hóa. Nha đam nên được kết hợp với các biện pháp điều trị y tế khác nhằm đạt hiệu quả tối ưu trong kiểm soát trào ngược dạ dày thực quản.

3.3. Điều trị trào ngược dạ dày thực quản bằng lá tía tô

Lá tía tô chứa các hợp chất flavonoid và tinh dầu có tác dụng chống viêm, giảm co thắt cơ trơn và trung hòa acid dạ dày, hỗ trợ làm giảm triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Các thành phần hoạt tính trong lá tía tô giúp bảo vệ niêm mạc thực quản, tăng cường hàng rào bảo vệ và giảm tổn thương do acid. Sử dụng lá tía tô dưới dạng trà hoặc chiết xuất có thể hỗ trợ điều trị kết hợp với các biện pháp y tế khác.

• Chống viêm và giảm co thắt cơ trơn thực quản.
• Trung hòa acid dạ dày, giảm hiện tượng trào ngược.
• Bảo vệ niêm mạc thực quản khỏi tổn thương do acid.
• Hỗ trợ điều trị phối hợp với thuốc Tây y.

3.4. Sử dụng nước gừng ấm trong điều trị trào ngược dạ dày

Nước gừng ấm được xem là một phương pháp hỗ trợ điều trị trào ngược dạ dày nhờ các hợp chất sinh học như gingerol và shogaol, có tác dụng chống viêm và giảm co thắt cơ trơn thực quản. Việc uống nước gừng ấm giúp kích thích tiết dịch tiêu hóa, cải thiện chức năng dạ dày và giảm hiện tượng trào ngược acid. Tuy nhiên, cần lưu ý liều lượng và thời điểm sử dụng để tránh kích ứng niêm mạc dạ dày.

• Gingerol và shogaol giúp giảm viêm và co thắt thực quản.
• Kích thích tiết dịch tiêu hóa, hỗ trợ quá trình tiêu hóa.
• Giảm triệu chứng ợ nóng và khó chịu do trào ngược acid.
• Uống nước gừng ấm vào buổi sáng hoặc sau bữa ăn để đạt hiệu quả tốt nhất.
• Tránh sử dụng quá liều để không gây kích ứng dạ dày.